Kâinatta kemal sıfatları ile bilinen, yani ilmi, kudreti, iradesi mutlak ve sınırsız olan birden fazla ilah bulunsaydı, hangi ihtimaller olabilirdi? Bunlara bir göz atalım:
1.Eğer bu ilahlar arasında sadece bir tanesinin hüküm sürebilmesi durumu söz konusu olsaydı, diğer ilahlar güçsüz ve eksik olacaktı. Bu durum, ilah olmakla bağdaşmayan bir zayıflık ortaya çıkarırdı. Örneğin, sizin gittiğiniz bir okulda A ve B olmak üzere iki müdür olduğunu düşünelim. Ancak her zaman sadece A müdürünün sözü geçerli oluyor. Bu durumda, B kişisini müdür olarak kabul etmek mümkün olmaz, çünkü A müdürü otorite sahibidir. İşte aynı şekilde, hükmü geçmeyen bir ilah da gerçek bir ilah olamaz. İlah olmanın gerekliliği, tüm hükümranlık ve gücü elinde tutma yeteneğine sahip olmaktır.
2.Eğer ilahlar arasında anlaşmazlık ve çelişki olsaydı, baştan beri düzen kurulması mümkün olmazdı. Çünkü uyum ve işleyiş için ortak bir hedef ve düzen gereklidir. Şimdi bir şirkette yönetici olduğunuzu düşünelim. Sizinle aynı yetkilere sahip birden fazla yönetici bulunuyor. Ancak bu yöneticilerle hiçbir şekilde anlaşamadığınızı düşünelim. Bu durumda, bu şirketin düzgün bir şekilde yönetilebilmesi mümkün mü? Tabii ki mümkün değil. İşte aynı şekilde, kainattaki uyuma ve düzene baktığımızda, aralarında anlaşmazlık olan birden fazla ilahın varlığı düşünülemez. Çünkü kainatın uyumlu ve düzenli işleyişi, tek bir ilahın hükümranlığı altında gerçekleşir.
3.Varsayalım ki sadece iki ilah var ve birlikte bir düzen oluşturuyorlar. Bu durumda, iki etkenin bir nesne üzerinde çekişmesi sonucu ortaya çıkacaktır ve böyle bir durumda düzenin devamı imkânsız olurdu. Çünkü hiçbir güç ve kudret sahibi, gücünde ve mülkünde ortak istemez. Küçük bir örnekle açıklarsak, bir mahallenin muhtarı kendi mahallesini başka bir muhtarın yönetmesini istemez. Aynı şekilde bir vali de kendi şehrinde başka bir valiye ihtiyaç duymaz. Şimdi, bu kadar sınırlı bir yönetimde bile yöneticinin kendine ortak istemezken, sınırsız güce sahip olan Yaratıcı da kendi mülkünde ortak istemeyeceğini kolaylıkla anlayabiliriz.
Şirk, bir şeyin tedbir ve idaresine ortak olmak anlamına gelir ve İlahlığın sınırsızlık ve her şeyi kuşatma ilkesine tamamen aykırıdır. Eğer kainatta şirk var olsaydı, yani birden fazla sonsuz güce ve kudrete sahip İlah bulunsaydı, her iki İlahın da sınırsız olması ve her şey üzerinde tam hakimiyet kurması gerektiği anlamına gelirdi. Ancak aynı nesne üzerinde iki İlahın mutlak ve sonsuz hakimiyeti düşünülemez. Çünkü bir İlahın mutlak ve sınırsız hakimiyeti, diğerinin hakimiyetini sınırlayacaktır. Bu durumda, şirkin ve birden fazla İlah’ın mutlak tedbir ve tasarrufunun aynı anda kainatta var olması mümkün değildir.
Bu durumu bir örnek ile açıklayalım:
Düşünün ki bir bahçede güneş açmış, çiçekler açmış ve kuşlar cıvıl cıvıl ötüyor. Her şey düzenli bir şekilde ilerliyor ve her bir detayın arkasında bir plan ve uyum var. Şimdi hayal edin ki aynı bahçede birden fazla ilah olduğunu varsayalım. Bir ilah güneşi yönetmeye çalışırken diğer ilah çiçeklerin büyümesini düzenlemeye çalışıyor. İşte burada karmaşa ve anlaşmazlık baş gösterir. Güneşin yanlış bir zamanda batması, çiçeklerin farklı boyutlarda büyümesi veya kuşların şaşkın bir şekilde uçuşması gibi sorunlar ortaya çıkar. Bu durumda bahçe düzeni bozulur ve her şey birbirine uyumsuz hale gelir.
Ancak gerçeklikte böyle bir durum söz konusu değildir. Çünkü tek bir İlah, güneşin, çiçeklerin ve kuşların tam zamanında, uyum içinde hareket etmesini sağlar. İlah’ın sınırsız ilmi ve kudreti sayesinde her şey tam bir düzen içinde işler. Bu, bir İlah’ın varlığının ve tek hakimiyetinin önemli bir göstergesidir.”
Bu konuda başka bir örnek daha verecek olursak;
Bir öğrenciyi ele alalım ve bu öğrenciye A ve B adında iki öğretmenin sınırsız ve sonsuz hakimiyeti olduğunu hayal edelim. Eğer bu öğrenci sadece A öğretmenin yönlendirmelerine uysa, bu durumda B’nin sonsuz hakimiyeti ortadan kalkar. Aynı şekilde, eğer öğrenci sadece B öğretmenin talimatlarını takip etse, bu durumda A’nın sonsuz hakimiyeti ortadan kalkar. İki öğretmenin sonsuzluğu birbirini sınırlayacağından, aynı öğrenci üzerinde iki sonsuz hakimiyet düşünmek mantıksızdır.
4.Son olarak şu durumu gözlemleyelim: Diyelim ki kainatı yaratan bir ilah var, onu yaratan da bir ilah var, ve onu yaratan da başka bir ilah var; bu şekilde sonsuza kadar devam ettiğini varsayalım. Eğer tüm bu ilahların sonunda nihai bir yaratıcı bulunmazsa, bu durum bizi gerçek bir çözüme ulaştırmaz. Bunu daha iyi anlamak için bir örnek düşünelim. Bir sandalye hayal edin, bu sandalye arkasında başka bir sandalyeye yaslanmış bir şekilde duruyor. Arkadaki sandalye de başka bir sandalyeye yaslanıyor. Bu şekilde sayısız sandalyeyi ardışık olarak yerleştirsek bile, eğer sonuna dik duran ve başka bir sandalyeye yaslanmayan bir sandalye koymazsak, bu sandalyeleri sonsuza götürmemiz bu sandalyelerin ayakta kalmasını sağlamayacaktır.
Tüm bu ihtimalleri göz önüne aldığımızda, birden fazla yaratıcının var olma durumunun gerçekçi ve mantıka uygun olmadığını, sadece farazi bir durumdan ibaret olduğunu anlamış bulunuyoruz.
